Tác giả: Nguyễn Trần Lệ Vy, CN. Phạm Thị Quỳnh Hương, BSc. Tuyen Nguyen, DS. Nguyễn Công Thành, Đặng Hữu Đức và DS. Phạm Phương Hạnh
Cập nhật lần cuối lúc 07:48, 26/08/2021. Phản hồi về nội dung, liên hệ với chúng tôi tại đây
Nhấp vào các câu hỏi để xem hướng dẫn chi tiết và tài liệu tham khảo. Xem phần 1
Nếu bệnh nhân không bị dị ứng với các thành phần của vaccine thì vẫn có thể tiêm vaccine. Tuy nhiên, nếu bệnh nhân có dị ứng với bất kỳ thành phần nào trong một loại vaccine nào thì không nên dùng loại vaccine đó và nên hỏi ý kiến bác sĩ để lựa chọn loại vaccine khác.
Trung tâm tiêm chủng cần chuẩn bị biện pháp chống sốc để xử trí kịp thời. CDC khuyến cáo người dân sử dụng vaccine dù cho họ có lịch sử dị ứng nghiêm trọng với những sản phẩm không liên quan đến vaccine hay thuốc tiêm truyền, ví dụ như thức ăn, động vật nuôi, nọc độc, yếu tố môi trường, dị uống thuốc viên, hoặc có tiền sử gia đình bị dị ứng cũng có thể sử dụng vaccine.
Tài liệu tham khảo:
- https://www.cdc.gov/…/specific-groups/allergies.html
- https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/vaccines/recommendations/specific-groups/allergies.html
- https://acaai.org/…/acaai-updates-guidance-risk…
- https://aacijournal.biomedcentral.com/…/s13223-021-00529-2
- https://www.cdc.gov/…/clin…/managing-anaphylaxis.html…
Hiệp hội Sản phụ khoa Hoa Kỳ (ACOG), Hiệp hội Y học Sinh sản Hoa Kỳ và Hiệp hội Y học Bà mẹ-Thai nhi khuyến cáo phụ nữ mang thai nên tiêm vaccine Covid-19. Các bằng chứng liên quan về các vaccine Covid-19 hiện nay chưa cho thấy tiêm vaccine Covid-19 làm gia tăng nguy cơ sảy thai.
Tài liệu tham khảo:
Theo Hiệp Hội Y học Sinh Sản Hoa Kỳ, bệnh nhân đang điều trị hiếm muộn chích vaccine Covid-19 không làm ảnh hưởng đến tỉ lệ thành công của thụ tinh trong ống nghiệm ở các cặp vợ chồng đã thực hiện trước đó. Tuy nhiên, bệnh nhân sử dụng các thủ thuật như chọc hút noãn, chuyển phôi thì nên dùng vaccine Covid-19 ít nhất 3 ngày trước thủ thuật hoặc chờ ít nhất 3 ngày sau thủ thuật để tránh nhầm lẫn giữa phản ứng của vaccine với dấu hiệu nhiễm trùng, cũng như để dễ theo dõi bệnh nhân khi tiến hành thủ thuật hơn.
Tài liệu tham khảo:
Sau khi tiêm vaccine thì nên tự theo dõi 28 ngày sau tiêm chủng, đặc biệt trong vòng 7 ngày đầu
Khi có một trong những triệu chứng sau cần đến ngay cơ sở y tế:
- Ở miệng thấy có cảm giác tê quanh môi hoặc lưỡi
- Có phát ban hoặc nổi mẩn đỏ hoặc tím tái hoặc đỏ da hoặc chảy máu, xuất huyết dưới da
- Có cảm giác ngứa, căng cứng, nghẹn họng, nói khó
- Có triệu chứng đau đầu kéo dài hoặc dữ dội, li bì; ngủ gà, lú lẫn, hôn mê, co giật
- Về tim mạch có dấu hiệu đau tức ngực, hồi hộp đánh trống ngực kéo dài, ngất
- Có dấu hiệu nôn, đau quặn bụng hoặc tiêu chảy
- Có dấu hiệu khó thở, thở rít, khò khè, tím tái
- Chóng mặt, choáng, xây xẩm, cảm giác muốn ngã, mệt bất thường
- Đau dữ dội bất thường tại một hay nhiều nơi không do va chạm, sang chấn
- Sốt cao liên tục trên 39 độ C mà không đáp ứng thuốc hạ sốt
Tài liệu tham khảo:
Các triệu chứng thường gặp ở những người sau khi tiêm vaccine Covid-19 bao gồm sưng, đau và đỏ ở vùng tiêm, mệt mỏi, đau đầu hoặc cơ, ớn lạnh và sốt. Những tác dụng phụ nghiêm trọng rất ít gặp. Tê ngón tay nếu nhẹ và biến mất trong vòng vài tiếng thì không đáng lo. Cần chú ý phân biệt với triệu chứng yếu/liệt nửa người của đột quỵ. Tuy nhiên, ba ngày sau khi tiêm vaccine nếu bệnh nhân gặp những dấu hiệu như nổi mề đay, sưng mặt hoặc miệng, khó thở, chóng mặt, sốt cao trên 40°C, co giật hoăc kim châm trên cơ thể thì hãy liên hệ với nhân viên y tế hoặc đến cấp cứu.
Tài liệu tham khảo:
Theo Bộ Y Tế khuyến cáo, sau khi tiêm vaccine xong nên kiêng rượu bia ít nhất 3 ngày đầu. Vì rượu, bia có thể ức chế miễn dịch, gây mất nước, giảm khả năng chống nhiễm trùng, tăng nguy cơ biến chứng, gây khó khăn khi phân biệt phản ứng của rượu, bia và phản ứng của vaccine. Ngoài rượu bia còn nên tránh các sản phẩm có chứa caffeine. Thực phẩm nên chọn các loại tăng cường miễn dịch: rau xanh, trái cây giàu vitamin C
Tài liệu tham khảo:
- Vaccine COVID-19 trước đây được khuyến cáo sử dụng một mình, với khoảng thời gian tối thiểu là 14 ngày trước hoặc sau khi sử dụng bất kỳ loại vaccine nào khác. Khuyến cáo này chủ yếu để dễ dàng phân biệt phản ứng do vaccine Covid hay của vaccine khác; và không phải do bất kỳ mối lo ngại nào về tính an toàn hoặc tính sinh miễn dịch của vaccine Covid.
- Hiện nay khuyến cáo mới từ CDC Hoa Kỳ cho phép sử dụng vaccine COVID-19 và các vaccine khác cùng lúc, chỉ cần khác vị trí tiêm. Điều này bao gồm việc sử dụng đồng thời vaccine COVID-19 và các vaccine khác trong cùng một ngày, hoặc cũng có thể dùng chung trong vòng 14 ngày.
- Tất cả các vaccine covid được tiêm vào bắp tay. Theo Liên minh hành động tiêm chủng (Immunization Action Coalition), nếu tiêm hai loại vaccine khác nhau trên cùng vùng cơ tam giác cánh tay (deltoid muscle) thì khoảng cách giữa mũi tiêm vaccine đầu và mũi thứ 2 phải ít nhất là 1 inch (2.54 cm) nếu có thể để giảm khả năng xảy ra các phản ứng cục bộ chồng chéo lên nhau
Tài liệu tham khảo:
- Theo khuyến cáo đối với vaccine Moderna: SAGE khuyến cáo sử dụng vắc xin mRNA-1273 Moderna theo lịch tiêm 2 liều (100 µg, 0,5 ml mỗi liều) cách nhau 28 ngày. Nếu cần, khoảng cách giữa các liều có thể kéo dài tới 42 ngày. Các nước có tỷ lệ mắc COVID-19 cao và thiếu hụt trầm trọng cung ứng vaccine có thể cân nhắc trì hoãn liều 2 tới 12 tuần.
- Theo tờ thông tin sản phẩm vaccine AstraZeneca khoảng cách giữa các lần tiêm là 6-12 tuần nhưng nên tối ưu là sau 8 tuần. Nhưng phần đáp ứng miễn dịch thì khoảng cách từ 12 tuần trở lên cho lượng kháng thể cao nhất. [25] Tuy nhiên có thể trì hoãn lên đến 48 tuần vì kết quả đáp ứng kháng thể vẫn rất tốt.
Tài liệu tham khảo:
- https://www.who.int/vietnam/vi/news/detail/09-07-2021-the-moderna-covid-19-(mrna-1273)-vaccine-what-you-need-to-know
- https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(21)00432-3/fulltext
- https://www.ox.ac.uk/news/2021-06-28-delayed-second-dose-and-third-doses-oxford-astrazeneca-vaccine-lead-heightened
